Sieć osiedleńcza

Powiat włodawski wg stanu na 31.12.2006 r. obejmuje obszar 1 256,30 km2, co stanowi 5,0 % powierzchni województwa i daje 10 pozycję wśród 20 powiatów (nie licząc miast na prawach powiatu). W powiecie znajduje się 8 gmin w tym 1 miejska i 151 miejscowości wiejskich. Powiat włodawski zamieszkuje 40 071 ludności tj. 1,9 % ludności województwa, co daje 23 pozycję wśród 24 powiatów.  Poziom urbanizacji powiatu wynosi 35,1 % i jest mniejszy niż średnia wojewódzka (46,8%). W wieku przedprodukcyjnym znajduje się 21,68% ludności (8 689 osób), w wieku produkcyjnym 62,21% (24 927 osób) a wieku poprodukcyjnym 16,11% (6 455 osób). Porównując to ze średnią wojewódzką oznacza to, że jest tu więcej ludzi młodych (o 0,72% więcej) od średniej województwa a mniej od średniej województwa ludzi w wieku poprodukcyjnym (tj. o 0,56 %). Stosunek ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w  wieku produkcyjnym wynosi w powiecie włodawskim 61 osób  i jest mniejszy od średniej wojewódzkiej o 4 osoby. W strukturze ludności brak istotnych dysproporcji ilościowych między płciami; odsetek kobiet wynosi 50,69 % ogółu mieszkańców całego terenu. Zdecydowana większość ludności zamieszkuje na wsi. Włodawę zamieszkuje zaledwie około 33,91 % ludności powiatu, pozostała ludność zamieszkuje 151 miejscowości wiejskich. W okresie sezonu wczasowego na Pojezierzu Łęczyńsko ? Włodawskim w powiecie przebywa codziennie ok. 20 000 osób, natomiast nad J. Białym ok. 15 000 osób.

Pod względem ludności powiat włodawski zajmuje 23 miejsce wśród 24 powiatów województwa lubelskiego. średnio na 1 km2 zamieszkują 32 osoby (w mieście 756 os./km2,
a na wsi 22 os./km2). Do najgęściej zaludnionych gmin wiejskich należą: Wola Uhruska 4 132 mieszkańców (ok. 27 os./km2), Włodawa 6 003 mieszkańców (ok. 25 os./km2), Hanna 3 348 mieszkańców (ok. 24 os./km2) i Urszulin 4 035 mieszkańców (ok. 23 os./km2). Do najsłabiej zaludnionych gmin zalicza się Wyryki 2 819 mieszkańców (ok. 13 os./km2), Stary Brus 2 200 mieszkańców (ok. 17 os./km2). Stosunkowo dużą część stanowią mieszkańcy miasta Włodawa, w związku z czym przy nie uwzględnieniu miasta Włodawa, gęstość zaludnienia terenu powiatu włodawskiego wynosi tylko 22 osoby na km2.

Ruch naturalny w powiecie włodawskim na podobną charakterystykę jak ruch ludności  w Polsce i województwie i wykazuje tendencję ujemną. Przyrost naturalny ludności na terenie powiatu włodawskiego w przeliczeniu na 1000 osób jest ujemny i wynosi średnio -0,95? (-38 w liczbach bezwzględnych), towarzyszy mu ujemne (z wyjątkiem gmin Włodawa i Hanna) saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych ludności na pobyt stały wynoszące -4,59? na 1000 mieszkańców (tabela 2.3.3 Struktura demograficzna ? ruch ludności).
Struktura osiedleńcza powiatu jest mocno rozdrobniona. Dominuje duża ilość małych i bardzo małych miejscowości, w których liczba mieszkańców nie przekracza kilkunastu, a bywa kilku osób. Przy takim rozproszeniu, rozwój tych jednostek osiedleńczych jest utrudniony. Dla władz samorządowych oznacza to konieczność racjonalnego planowania inwestycji zarówno infrastruktury technicznej jak i społecznej.

Tab. 7 Zestawienie powierzchni oraz liczby ludności w poszczególnych gminach powiatu

Dane GUS, stan na 31.12.2006 r.

Ludność powiatu w latach 2003 - 2006

Tab. 8 Przyrost naturalny na 1000 ludności w latach 2003 ? 2006 (dane GUS)

Tab. 9 Ludność według płci i powiatów 2006

Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach powiatu włodawskiego
na dzień  31.12.2006 r.

Tab. 11. Struktura demograficzna ? ruch ludności

Struktura zatrudnienia

Rynek pracy

Rynek pracy obejmuje całokształt zagadnień związanych z kształtowaniem podaży pracy i popytu na pracę. Bezrobocie jako problem społeczny jest zjawiskiem złożonym. Obecnie liczba
zarejestrowanych w Polsce dochodzi do 2,5 miliona osób. W powiecie włodawskim bez pracy
pozostaje 3200 osób , a stopa bezrobocia wynosi 20,4% , w kraju - 13,1%, w województwie ? 13,9% (31.05.2007 r.). W ostatnim roku nastąpił wyra?ny spadek liczby osób bez pracy, zarówno w kraju, w województwie, jak i w powiecie włodawskim.
Przeciwdziałanie skutkom bezrobocia i jego zmniejszanie, jest podstawą działania Powiatowego Urzędu Pracy we Włodawie. Urząd organizuje prace interwencyjne, prace społecznie użyteczne, organizuje staże i przygotowania zawodowe, aktywizuje osoby niepełnosprawne, przyznaje osobom bezrobotnym jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, udziela wsparcia pracodawcom w ramach wyposażenia stanowiska pracy, prowadzi szkolenia i przekwalifikowania bezrobotnych skierowane głównie do osób długotrwale pozostających bez pracy. Osoby bezrobotne korzystają również z porad zawodowych i zajęć Klubu Pracy. Na bieżąco prowadzona i uzupełniana jest baza danych o pracodawcach i podmiotach gospodarczych współpracujących z Powiatowym Urzędem Pracy we Włodawie. Aktywnie zdobywane są wolne miejsca pracy, na których zatrudniane są osoby bezrobotne na koszt pracodawców.
Bezrobocie jest zjawiskiem bardzo złożonym i niezwykle dynamicznym. Liczba bezrobotnych nie jest stała , w ciągu roku podobna liczba osób jest rejestrowanych jak i wyrejestrowywanych , w związku z tym należy mówić o osobach w różnych fazach bezrobocia i zatrudnienia.         Na przestrzeni ostatnich lat bezrobocie pomimo pewnych wahań wykazuje tendencję wzrostową, a stopa bezrobocia w powiecie włodawskim stale kształtuje się na poziomie wyższym od krajowego i wojewódzkiego. Jednym z powodów tego stanu rzeczy może być fakt, iż powiat włodawski jest najsłabiej zaludnionym powiatem województwa lubelskiego.
Jawne bezrobocie , które pojawiło się w powiecie włodawskim jak i w całym kraju  charakteryzuje się wysoką dynamiką wzrostu (w okresie sześciu miesięcy roku 2007 zarejestrowanych zostało  1375 osób bezrobotnych natomiast tego aż 73,6 % stanowią osoby rejestrujące się po raz kolejny, wyłączonych natomiast z ewidencji z różnych przyczyn  zostało  2373 osoby z tego podjęcie zatrudnienia stanowi 35,2 % w stosunku do ogółem wyłączonych z ewidencji , nie potwierdzenie  gotowości do podjęcia pracy ? 25,2 %). Na koniec czerwca 2007 roku (zgodnie z danymi Powiatowego Urzędu Pracy we Włodawie) bezrobociem dotkniętych było  3.200 mieszkańców z tego 1589 kobiet. Osoby z prawem do zasiłku stanowią 13,3 % ogółem zarejestrowanych bezrobotnych. W okresie wakacyjnym obserwujemy spadek liczby bezrobotnych, który spowodowany jest przede wszystkim podejmowaniem prac sezonowych (krótkotrwałych) przez bezrobotnych. To właśnie w okresie letnim pracodawcy zgłaszają najwięcej sezonowych ofert pracy. Są to głównie prace związane z produkcją, turystyką, budownictwem, rolnictwem itp. Jest to zjawisko korzystne, ale niestety krótkotrwałe .Dodatkowo należy zauważyć ,ze sezon letni sprzyja wyjazdom coraz więcej osób bezrobotnych decyduje się na wyjazd za granicę i podjecie tam pracy. Niepokojący jest natomiast fakt wzrostu stopy bezrobocia w okresie zimowym, kiedy kończą się prace sezonowe i osoby powracają aby ponownie zarejestrować się, po to aby móc korzystać z ubezpieczenia lub pomocy opieki społecznej.
Stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie osiągnęła wg. stanu na koniec maja 2007 roku 20,4 (%),  jest wyższe o 7,3 % od średniej krajowej i o 6,5 % od średniej wojewódzkiej (tab12.)
Zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia                   i instytucjach  rynku pracy ( Dz. U Nr 99 z poz. 1001) do ?osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy? zaliczamy następujące osoby bezrobotne:

• osoby do 25 roku życia: w ewidencji urzędu pracy w końcu czerwca 2007 roku zarejestrowanych było 729 osób ,  (najwięcej  w mieście Włodawa ? 228 osób, najmniej w gminie Hanna ? 53 osoby)  bezrobotnych do 25 roku życia. Kobiety stanowią 41,1 % ( najwyższy procent ? miasto Włodawa ? 31,3 %, najniższy Hanna ? 6,8 % ). Bezrobotni tej grupy w odniesieniu do całej populacji bezrobotnych stanowili 22,8 %. Procentowy udział uprawnionych do zasiłku  w stosunku do wszystkich bezrobotnych tej grupy wyniósł   14,8 %, a w przypadku wszystkich bezrobotnych pobierających zasiłek udział procentowy wyniósł  25,4 %.
• długotrwale bezrobotni: to osoby pozostające w ewidencji bezrobotnych łącznie przez okres ponad 12 miesięcy  w okresie ostatnich dwóch lat. Bezrobocie na obszarze powiatu włodawskiego  charakteryzuje się właśnie   tym, że największy odsetek bezrobotnych (ponad 57 %%) stanowią osoby chronicznie bezrobotne (powyżej 12 miesięcy). Największy odsetek (34,0 %) długotrwale bezrobotnych wśród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (powyżej 12 miesięcy) odnotowano w mieście Włodawa Natomiast najmniejszy wska?nik chronicznego bezrobocia odnotowano w gminie Hanna ( 6,7 %). Kobiety w tej grupie stanowią  54,7 % , analizując  liczbę bezrobotnych kobiet w poszczególnych gminach  najwięcej zarejestrowanych jest w mieście Włodawa 358 ? 35,9 %, najniższy procent zarejestrowanych notujemy w gminie Hanna ? 5,6 %. Wśród długotrwale bezrobotnych najliczniejszą kategorię wiekową są osoby w wieku 25-34 lata ? 531 osób, co stanowi 55,7 % ogółem zarejestrowanych w tej kategorii, natomiast najmniej jest osób w przedziale wiekowym 60- 64 lata 0,8 %.
• powyżej 50 roku życia:na koniec czerwca 2007 w rejestrach figurowało   525 osób co stanowi 16,4 % ogółem zarejestrowanych bezrobotnych .W tej kategorii najwięcej zarejestrowanych jest             w mieście Włodawa -  7,7  %  w odniesieniu do ogółu zarejestrowanych, najniższy procent obserwujemy w gminie Hanna oraz Wyryki  ( 4,0 %).Kobiety stanowią 12,3 % - miasto Włodawa ? 6,8 % , najniższy procent gmina Stary Brus i Wyryki  -  0,5 % .
• bez kwalifikacji zawodowych:w ewidencji pozostawało 730 osób co stanowi 22,8 % ogółem zarejestrowanych bezrobotnych, I podobnie jak w innych omawianych kategoriach najwięcej osób zarejestrowanych jest w mieście Włodawa- 258 osób  tj. 35,3 % ogółem zarejestrowanych  w tej kategorii, najniższy odsetek gmina Hanna 5,3 %.  Kobiety stanowią 72,9 % ogółem zarejestrowanych kobiet w tej kategorii, miasto Włodawa- 156 osób ? 35,2 % , najmniej osób w gminie Hanna 25 ? 5,6 %.
• samotnie wychowujące co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia : w powiecie włodawskim w ewidencji urzędu pracy  zarejestrowanych było 113 osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 7 roku życia . Kobiety prawie całkowicie zdominowały tę populację bezrobotnych, stanowiły one 93,8 %. W sześciu gminach obsługiwanych przez urząd pracy kobiety stanowiły 100 % ogółem zarejestrowanych w tej kategorii. Tylko w mieście Włodawa oraz w gminie Wyryki udział procentowy kobiet był mniejszy stanowił średnio 89,2 %.
• niepełnosprawni : na koniec czerwca 2007 roku liczb zarejestrowanych wynosiła 73 osoby bezrobotne co stanowi  2,3 % ogółem zarejestrowanych bezrobotnych. Największy procent stanowią osoby z terenu miasta Włodawa ? 56,2 %, najmniejszy  3,8 % gmina Hanna, Stary Brus, Wola Uhruska, Wyryki.
• Osoby  poszukujące pracy w wieku >54 lat  ? 1,7 %, W tej grupie osoby posiadające  prawo do zasiłku stanowią 6,8 %. Kobiety w tej grupie 20 osób  ? 27,4 %  w stosunku do  ogółem zarejestrowanych w tej kategorii.
• Kobiety: Wśród ogółu zarejestrowanych bezrobotnych  kobiety stanowią  49,7%. Odsetek bezrobotnych kobiet w większości gmin kształtuje się na poziomie około 50% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Najwyższy odsetek kobiet wśród bezrobotnych (54,4%) występuje w gminie Hańsk . Również w mieście Włodawa oraz gminie Włodawa bezrobotne kobiety stanowią ponad połowę (51%) zarejestrowanych bezrobotnych. Najmniejszy odsetek bezrobotnych kobiet (43,7 %) odnotowano w gminie Stary Brus.

Wśród ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie włodawskim osoby zwolnione z przyczyn zakładu pracy stanowiły 2,3 %. Najwyższy odsetek bezrobotnych w tej kategorii odnotowano w gminie Stary Brus (4,5 % ogółu bezrobotnych następnie  w gminie Urszulin (2,6 %). Najmniejszy odsetek bezrobotnych w gminie Włodawa.
Bezrobotni z prawem do zasiłku stanowią na badanym obszarze 13,3 %.Największy odsetek bezrobotnych z tej grupy odnotowano w gminie Stary Brus -16,7 %, Włodawa ? 13,8 % najmniejszy (8,4 %)w gminie Hanna, Hańsk.
Trudniejsze do rozpoznania jest bezrobocie utajone, które nigdzie nie jest ewidencjonowane, a jego rozpoznanie wymaga specjalnych badań ankietowych oraz stosowania statystycznych  metod szacunkowych. Bezrobocie utajone dotyczy głównie indywidualnych gospodarstw rolnych na wsi. Na obszarze powiatu włodawskiego mamy do czynienia ze zjawiskiem ukrytego bezrobocia i ma ono znaczące rozmiary.
Ponieważ problem bezrobocia jest najpoważniejszym problemem powiatu włodawskiego, władze samorządowe bezustannie poszukują możliwości złagodzenia go.
Analiza lokalnego rynku pracy z przewyższającą krajową i wojewódzką stopą bezrobocia, małą gęstością zaludnienia oraz trudnym do oszacowania bezrobociem ukrytym w rolnictwie wskazuje na to, że strategicznym celem działań wszystkich władz administracyjnych na obszarze powiatu włodawskiego powinno być właśnie wspieranie i inicjowanie procesu tworzenia i ochrony miejsc pracy. W tym zakresie konieczne jest partnerskie współdziałanie z partnerami społeczno ? gospodarczymi z sektora prywatnego oraz pozarządowego dla uzyskania efektu synergii poprzez oddolne i zintegrowane podejście do rozwiązywania problemów bezrobocia.
14 pa?dziernika 2003 roku we Włodawie został  podpisany dokument w sprawie powołania Lokalnego Porozumienia na rzecz zatrudnienia w Powiecie Włodawskim, którego misją jest: ?partnerska współpraca instytucji i środowisk lokalnych w celu osiągnięcia wysokiego poziomu zatrudnienia poprzez wspieranie wielofunkcyjnego rozwoju Ziemi Włodawskiej oraz jej kapitału społecznego w oparciu o tradycje wielokulturowości obszaru oraz jego walory przyrodnicze?. Cele strategiczne Porozumienia określone zostały w sposób następujący:

• rozwój przedsiębiorczości w oparciu o lokalny potencjał gospodarczy;
• rozwój infrastruktury społecznej;
• rozwój kadr gospodarki powiatu;
• pobudzenie aktywności społecznej lokalnej;
• usprawnienie zarządzania gospodarką lokalną.

Przedstawiona wyżej inicjatywa dowodzi, iż lokalne władze samorządowe i wszystkie inne instytucje lokalne przejawiają niezwykłą  zorganizowaną aktywność w poszukiwaniu dróg wyjścia z trudnej sytuacji na rynku pracy, co jest niezwykle cennym warunkiem i szansą przyszłego sukcesu.

W połowie 2006 roku stopa bezrobocia w powiecie wynosiła 23,6 % i znacząco przewyższała stopę bezrobocia w województwie lubelskim (16,0%) i w kraju (16,0 %).

Struktura bezrobocia w poszczególnych gminach według stanu na dzień   31 grudnia 2006

W latach 1999-2006 liczba bezrobotnych w poszczególnych gminach powiatu kształtowała się następująco: