Poleski Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony w 1983 roku. Łączy on ze sobą zespół obszarów chronionych w rejonie Poleskiego Parku Narodowego, Parku Krajobrazowego Pojezierze Łęczyńskie, Poleskiego Parku Krajobrazowego z Sobiborskim Parkiem Krajobrazowym. Położony jest na terenie gmin Urszulin, Cyców, Stary Brus, Hańsk, Wyryki, Włodawa, Wola Uhruska i Włodawa Miasto w powiecie włodawskim oraz gminie Sosnowica w powiecie parczewskim. W swych granicach zawiera rozległy kompleks torfowisk i bagien, lasów z rzadkimi gatunkami flory i fauny. Występują tu liczne jeziora o różnorodnej trofii (od oligotroficznych do zeutrofizowanych).
Poleski Obszar Chronionego Krajobrazu położony jest w centralnej części projektowanego rezerwatu biosfery "Polesie Zachodnie". Znajduje się tu również znaczna część ostoi przyrody CORINE "Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie", na które składają się ostoje cząstkowe: "Zespół stawów w Sosnowicy", "Przełom rzeki Włodawki", "Jezioro Uściwierz i okolice". Na terenie obszaru znajduje się jeden rezerwat przyrody "Torfowisko przy Jeziorze Czarnym" oraz kilka rezerwatów projektowanych: "Uroczysko Ostrówek", "Ciesacin", "Uroczysko Uściwierskie", "Torfowisko Dubeczyńskie", "Dolina Włodawki".
Osobliwości przyrodnicze i krajobrazowe Polesia Zachodniego zadecydowały o utworzeniu w jego granicach wielu różnorodnych typów obszarów chronionych:
Poleski Park Narodowy został utworzony 10 kwietnia 1990 roku. Do najcenniejszych elementów środowiska biotycznego Parku należą: tereny podmokłe; niskie, przejściowe i wysokie torfowiska oraz bagna i wody; osobliwością przyrodniczą na skalę europejską jest występowanie150 gatunków roślin borealnych, 25 strefy atlantyckiej, 43 strefy wschodnio - kontynentalnej i 39 gatunków strefy południowej. Największą osobliwością żyjącej na terenie Parku fauny jest żółw błotny oraz 150 gatunków ptaków, wśród których na szczególną uwagę zasługują: wodniczka, gęś gęgawa, sowa błotna, batalion, cietrzew, czapla, orzeł bielik, orzeł przedni i kormoran czarny.
Osobliwością tego terenu jest występowanie wielu rzadkich i interesujących gatunków roślin. Tu znalazły ostoję przybyłe podczas epoki lodowej niewielkie krzewy: brzoza niska, wierzba lapońska i borówkolistna,. Do reliktów polodowcowych zalicza się także: turzyca strunowa i bagienna, lepnica litewska, kosaciec syberyjski, gnidosz królewski, bagnica torfowa oraz rosiczka długolistna. Ta ostatnia należy do 8 mięsożernych roślin (3 rosiczki, 3 pływacze, aldrowanda pęcherzykowata i tłustosz pospolity) występujących w Poleskim Parku Narodowym. Równie bogata jest fauna tego obszaru. W wodach Parku żyje 5 gatunków chronionych ryb: koza, piskorz, słonecznia, różanka oraz jedna z najrzadszych w kraju - strzebla przekopowa. Z występujących tutaj 6 gatunków gadów, obok żmii zygzakowatej na wyjątkową uwagę zasługuje reliktowy i uznawany za najbardziej zagrożonego gada w Polsce żółw błotny. Jego ostoja w Poleskim Parku Narodowym i Sobiborskim Parku Krajobrazowych należy do największych w kraju. Na jeziorach, podmokłych moczarach i torfowiskach obserwować można blisko dwie?cie gatunków ptaków, z których 146 uznano za lęgowe. Należy z nich wymienić: sowę błotną, kulika wielkiego, błotniaka stawowego oraz żurawia, który widnieje w herbie Poleskiego Parku Narodowego.
Jednak prawdziwym rarytasem ornitologicznym jest niewielka rozmiarami wodniczka - gatunek zagrożony wyginięciem w skali globalnej. Poza blotniakiem stawowym i łąkowym, częstymi gośćmi na tym obszarze są: bielik, orlik krzykliwy, puchacz oraz bocian czarny. Podglądanie awifauny ułatwiają turystom-przyrodnikom wieże widokowe i schrony obserwacyjne. Aby umożliwić dotarcie do najcenniejszych przyrodniczo miejsc przez niedostępne torfowiska, przygotowane zostały specjalne drewniane kładki i pomosty.
W ramach podpisanego Traktatu Akcesyjnego Polska, wchodząc do Unii Europejskiej, zobowiązała się do wniesienia wkładu w ochronę europejskiego dziedzictwa przyrodniczego. Funkcjonowanie w Polsce europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000 jest zatem obowiązkiem, z jakiego Polska będzie rozliczana przez Komisję Europejską. Jednak sieć NATURA 2000 to nie tylko smutny obowiązek, ale i spore korzyści. Oprócz oczywistego wzmocnienia istniejącego systemu ochrony przyrody w Polsce (NATURA 2000 jest nadrzędną formą ochrony przyrody), daje ona możliwość włączenia w system ochrony obszarów do tej pory nie chronionych, a jakże cennych. Natura 2000 pozwala również na pozyskiwanie, przez gospodarujących na terenach włączonych do sieci, funduszy (rekompensat) wyższych w porównaniu z otaczającymi obszarami. Przystępując do programów rolnośrodowiskowych na obszarze "naturowym" otrzymuje się dopłaty wyższe o 20%.
Poleski Park Narodowy należy do europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000, zarówno jako ostoja siedliskowa (SOO), jak i ostoja ptasia (OSO).
